Zjawisko „cichych nadgodzin” coraz częściej pojawia się w polskich firmach. I choć bywa traktowane jako „dowód zaangażowania”, w rzeczywistości narusza prawo pracy – a pracownicy tracą pieniądze i zdrowie, myśląc, że „tak trzeba”.
Dr Katarzyna Kalata, radca prawny specjalizująca się w prawie pracy, od lat podkreśla, że milczące przyzwolenie na pracę po godzinach bez wynagrodzenia to nie uprzejmość wobec firmy, lecz łamanie prawa. Wbrew powszechnemu przekonaniu, brak pisemnego polecenia nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zapłaty – potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 2024 roku, który stał się ważnym orężem w walce o wypłatę wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę.
W kwietniu 2025 r. badanie Pracuj.pl pokazało, że nieprawidłowe naliczanie nadgodzin jest jedną z najczęstszych nieprawidłowości w polskich firmach, obok odmowy urlopów czy pracy bez umowy. W praktyce to często sytuacja, w której przełożony nie mówi wprost, że oczekuje pracy po godzinach, ale jej nie zabrania – wręcz nagradza tych, którzy zostają dłużej. Tymczasem prawo pracy jest jasne: każda praca wykonana poza normą to nadgodzina, za którą należy się zapłata lub czas wolny.
Dr Kalata wskazuje, jak się chronić:
– Dokumentuj każdą przepracowaną po godzinach minutę (zrzuty ekranu, maile, logowania).
– W razie wątpliwości pisz do przełożonego i proś o potwierdzenie formy rozliczenia.
– Jeśli firma ignoruje problem, możesz zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy – to Twoje prawo, nie donos.
Niepłatne nadgodziny mogą kosztować firmę wysokie mandaty, roszczenia pracownicze i utratę reputacji. Pracownik zaś płaci za nie swoim czasem, zdrowiem i poczuciem bezpieczeństwa.
„Czas pracy nie może być niewidzialny. To nie kwestia kultury firmy czy dobrego serca szefa, tylko przepisów prawa” – podkreśla dr Katarzyna Kalata.
Jeśli dziś pracujesz po godzinach za darmo, pamiętaj, że masz prawo to zmienić. Każdy moment jest dobry, by zacząć egzekwować swoje prawa i zadbać o swój czas poza pracą.
Chcesz wiedzieć, jak skutecznie dochodzić zapłaty za nadgodziny, nie ryzykując konfliktu? Przeczytaj pełen poradnik dr Katarzyny Kalaty i sprawdź, jak chronić swoje prawa krok po kroku.
