Reguła ta obowiązuje od 12 lipca 2023 r. Jednak ZUS nie będzie przeliczał starych zasiłków z urzędu. Trzeba wystąpić z takim wnioskiem. Przeliczenie obejmuje tylko świadczenia z ostatnich trzech lat.
Każdemu, kto zajmuje się kwestiami prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, znana jest zasada, zgodnie z którą wynagrodzenie z umowy agencyjnej, zlecenia lub innego kontraktu o świadczenie usług,
do którego zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, powinno być oskładkowane tak samo jak wynagrodzenie z umowy o pracę. Chodzi oczywiście o umowy cywilnoprawne zawarte z własnym pracodawcą lub świadczone na jego rzecz.
Do niedawna ZUS stał na stanowisku, że wypłacone z takich tytułów pieniądze w przypadku wynagrodzenia chorobowego i zasiłków z ubezpieczeń społecznych powinno wliczać się do podstawy wymiaru tych świadczeń. Ale pod jednym warunkiem – takie umowy cywilnoprawne trwały w trakcie absencji objętej tym zasiłkami. Sądy jednak nie zgadzały się z taką interpretacją przepisów. Sąd Najwyższy w wyroku z 21 lutego 2019 r. (I UK 460/17) stwierdził: „(…) przychód z umowy cywilnoprawnej (o dzieło, zlecenia) wykonywanej na rzecz swojego pracodawcy jest sumowany z przychodem z umowy o pracę
i składa się na podstawę wymiaru składek z jednego pracowniczego podlegania ubezpieczeniom społecznym. Nie ma wówczas odrębnego ubezpieczenia z umowy cywilnoprawnej. Oznacza to, że na podstawę zasiłku chorobowego (macierzyńskiego) ubezpieczonego pracownika składają się także przychody z umów cywilnoprawnych, uzyskane w okresie, z którego liczy się podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, nawet gdyby nie było jednej ciągłej umowy cywilnoprawnej, lecz wystąpiły przychody
z szeregu takich umów, nawet różnych”.
ZUS idzie po rozum do głowy…
… i w najnowszym „Komentarzu do ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – wybrane zagadnienia (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, sierpień 2023 r.)” prezentuje już takie samo podejście. Teraz zdaniem organu rentowego wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej zawartej z własnym pracodawcą lub wykonywanej na jego rzecz w każdym przypadku powinno być wliczane do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych. Oczywiście przy zastrzeżeniu, że chodzi o miesiące, za które świadczenie to uwzględnia się w podstawie wymiaru. W praktyce oznacza to, że dla ZUS-u nie ma już znaczenia, czy taka umowa została zakończona w trakcie absencji chorobowej czy też dalej trwa.
Nowe zasady od 12 lipca 2023 r.
Z wypowiedzi przedstawicieli ZUS wynika, że ta nowa reguła powinna być stosowana od
12 lipca 2023 r., gdyż tego dnia wszystkie oddziały dostały wytyczne dotyczące stosowania tych zmian. Od tej chwili takie same zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków powinni też stosować płatnicy składek, którzy sami wypłacają ubezpieczonym zasiłki.
Pojawia się jednak pytanie – co zrobić z zaniżonymi zasiłkami wypłaconymi przed tą datą? Zdaniem ZUS-u nie zostaną one z urzędu przeliczone- uprawnione do tych świadczeń osoby nie mogą więc liczyć na to, że niedopłaty świadczeń znajdą się same na ich kontach bankowych. Wciąż jednak przysługuje im prawo do złożenia wniosku o ponowne przeliczenie zasiłku- wówczas ZUS wypłaci im stosowne wyrównanie. Trzeba jednak mieć na względzie art. 67 ust. 4 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którym, jeśli niewypłacanie zasiłku w całości lub w części było następstwem błędu płatnika składek, roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 3 lat. To oznacza, że możliwe jest dochodzenie dodatkowych wypłat jedynie za okres 3 lata liczonych wstecznie od chwili wystąpienia zainteresowanego z wnioskiem o przeliczenie świadczenia.
